Senin, 24 Oktober 2011

Cerita Pendek: Nasib Aing

Nasib Aing
 
Rebun keneh Dirman geus aya di jalan satapak nu muru ka pancuran tujuh bari nanggung dua jariken kosong ukuran dua puluh lima leter. Dirman geus paheut rek mantuan indungna mangalakeun cai. Gara-gara sia aing jadi nganggur,” gerendeng Dirman bari habek wae rungkun hui boled anu dililiwat ku manehna ditajong satakerna. Soledat, gubrak, Dirman labuh nangkarak bengkang. Ari jariken jeung rancatanna gugulutukan ka lebak.
 
“Jadol! waduk gening.” Singhoreng nu ditajong ku Dirman teh tai munding. Dirman kukulutus sorangan bari sibuk meresihan tai munding nu amuratel kana pakeanana. Malum harita teh kaayaan masih rada poek, ka tambah-tambah ceudeum deuih. Jeung kakara deui Dirman nincak ka cai lebak.
 
Can saminggu Dirman kaluar ti pabrik anu anyar dibangun di sisi jalan raya di tukangeun kampung Dirman. Ngan karasa da ari nganggurmah, saminggu teh meni asa sabulan. Duit sesa-sesa gawe dipake mere ka indung jeung roko manehna gancang pisan beakna. Basa ngadenge indung aya nu nitah ngala cai Dirman curinghak. Kahiji, aya piduiteun. Kaduana, aneh oge yen nu nitah teh ceu Icih, pamajikan mandor Kurdi. Dirman cangcaya naha ceu Icih make nitah ngala cai sagala, komo deui jeung menta bak kamar mandina dipinuhan. Padahal pan kabutuhan cai mah ditanggung ku pabrik, komo deui jang pangkat mandor. Jeung deuih, aya kabijaksanaan pabrik jang kabeh pagawe nu asal ti kampung nu aya di tukangeun pabrik, kampung Dirman, bisa make cai pabrik pekeun nyumponan kabutuhan sapopoena.
 
Basa Dirman nyanggupan pamenta ceu Icih, ceu Icih nu biasa kucem teh meni atoheun pisan malah mere roko sagala jeung korek gasna. Tapi kusabab butuh, Dirman teu loba mikir. Najan kitu, sajeroning nyumponan pamenta pamajikan Mandor Kurdi dina jero hate Dirman terus galecok. Dirman yakin manehna dikaluarkeun ti pabrik teh cukang lantaran mandor Kurdi. Dua minggu saeuncan Dirman dipecat, pabrik nyieun kaputusan anyar jang sarat gawe di pabrik minimal kudu boga ijazah SD. Padahal basa awal ngadirikeun pabrik husus jang pagawe anu asal di sabudeureun pabrik bisa ditarima gawe asal bisa mere izin pangwangunan pabrik. Sarat lain, warga sabudeur pabrik kudu daek ngajual tanahna jang pangwangunan pabrik. Dina dua sarat eta, Dirman rumasa ngan bisa ngilu nandatangan pangwangunan pabrik. Tanda tangan Dirman oge ngawakilan indungna anu teu bisa neken sabab buta huruf.
 
Dirman jeung indungna cicing di tanah warisan ninina, hiji astana jaman baheula. Dina eta astana aya sakotak tanah kosong nu dijadikeun imah atawa sasaungan nu dicicingan Dirman jeung indungna. Dirman teu bisa mere ijin mun tanah kuburan kudu direlokasi oge sabab kulawarga anu dikubur di eta kuburan duka di mana cicingna. Dirman teu bisa ngawakilan kabeh kulawarga nu dikubur. Kusabab kitu tanah astana nu legana ampir satengah hektar teh teu bisa dijadikeun lahan pabrik. Pabrik oge teu ngamasalahkeun kana pamedegan Dirman. Jeung deui tanah nu aya geus cukup jang dijadikeun pabrik.
 
Nepi hiji waktu, bos pabrik jeung mandor Kurdi manggil Dirman ka kantorna. Harita pabrik nawaran jabatan mandor ka Dirman. Saratna, Dirman jeung indungna kudu pindah ti eta kuburan sabab pabrik perlu nambahan bangunan jang padumukan direksi pabrik. Dirman dipenta supaya bisa nandatangan surat jual beuli kuburan. “Maneh bakal jadi mandor man,” ceuk mandor Kurdi, bari seuri nembongkeun huntuna nu cokelat.
 
Na jero hate, lamun aing jadi mandor, si Kurdi bakal jadi naon? Dirman dibere waktu saminggu jang mikiran eta tawaran. Mun henteu, kapaksa pabrik teu bisa ngagawekeun Dirman. Tapi Dirman keukeuh teu bisa nyumponan kahayang pabrik sabab teu bisa ngawakilan puluhan kulawarga nu salah sahiji karuhunna dikubur di eta astana. “Matak dikubur di dinya ge maranehna teh geus teu paduli deui. Naha jadi maneh nu paduli?” tembal mandor Kurdi semu muncereng.
 
Tapi Dirman keukeuh teu bisa nyanyahoanan nyerahkeun tanah makam. Jeung deui, indungna meunang amanat ti indungna, nini Dirman saencan maot, “Tong mirosea tanah astana.” Alesan ieu ge ditepikeun ka si bos jeung mandor Kurdi. “Nya ari kitumah maneh teh hayang dipecat man,” ceuk mandor Kurdi, jiga manehna we nu boga kakawasaan pangluhurna di eta pabrik teh. Sedengkeun si bos ngan saukur manggut-manggut bari sasakali nitenan beungeut Dirman.
 
Dirman yakin mandor Kurdi hayang ngapimilik tanah astana. Nu paling segut merjuangken panguasaan tanah astana ti awal nepi ka ngadeg pabrik teh mandor Kurdi. Indungna ngadenge kitu teh ngan saukur kumecrek bari ngarahuh. Ninggali kaayaan kitu, Dirman bati ngahelas. Umur indungna geus nincak 50 tahun, salila eta indungna teh loba pisan nandangan tunggara. Waktu keur kakandungan ku Dirman, indungna  ditinggalkeun salaki, bapana Dirman. Tepi ka ayeuna Dirman teu apal beungeut nu jadi bapa. Teu lila saditinggalkeun salaki, indung Dirman ditinggalkeun maot ku nu jadi kolot nu tinggal hiji-hijina, nini Dirman. Ari akina Dirman geus lila maot, jauh saacan Dirman lahir. Atuh ayeuna indung Dirman teh pahatulalis, teuboga indung jeung bapa. Ayeuna imah paninggalan kolot nu ngan hiji-hijina teh rek aya nungagunasika. Tangtu wae Dirman nu jadi tanggelan hiji-hijina nu jadi kolot moal cicingeun.
                                                          ***
Liwat lohor Dirman geus beres ngakutan cai. Manehna ngalempreh deui dina dipan butut. Asli awakna asa pasiksak teh. Tak-tak mah geus puguh cing sariak panas balas tapak rancatan. Keur anteng ngagelehe, selengseng bau tai sapi anu masih nempel di baju jeung calanana. Atuh nu tadina rek sare teh teu jadi. Bakat ku cape tai sapi nu masih lamokot dina baju jeung calana nepi ka teu katitenan ku Dirman. Sadar-sadar saenggeus lerep kacapena, tinggal lungsena. Nya leuleus-leuleus oge ahirnamah Dirman cengkat muru ka lebak deui ngadon mandi jeung nyeuseuhan. Di imah euweuh sasaha. Indungna biasa jam sakitu mah babantu nyumponan panitah saha wae bari jeung teu puguh buruhanna. Ras Dirman teh inget ka manehna sorangan, ka na masa depanna anu poek mongkleng, seredet hatena ngalenyap. Piraku aing bakal sarua jeung nasib indung?
 
Samemeh indit, Dirman luhaloho heula ka imah ceu Icih. Maksud rek nagih buruh. Ngan orokaya imah ceu Icih teh sarepi. Ditoongan jandelana ge euweuh tanda-tanda aya nu boga imah. Sabet keur anteng kitu, celengkeung di tukang aya nu nanya: “Keur naon maneh, Dirman?”
 
Dirman ngagebeg sabab kitu na teh bari galamun. Pas direret teh gening si Onah, adi beuteungna ceu Icih. Panon si Onah pinuh ku tanda curiga. Dirman teu bisa ngajawab da reuwas di gebah kitu teh. Jeung deuih, Dirman teu resep ka si Onah sabab tukang ngomongkeun batur. Malah ka Dirman mah nyebutna teh anak jadah. Kapikiran kitu Dirman gura giru ka lebak, teu mirosea si Onah anu colohok.
 
Sabet Dirman anteng ngalamun bari mandi, di lembur gujrud imah ceu Icih kabangsatan. Anu jadi malingna Dirman. Imah Dirman didatangan ku pa RT, RW, katut tilu urang hansip. Ngan orokaya saung di tengah kuburan teh kosong.
 
“Pasti si Dirman kabur, ceuk saurang hansip.
Mangkaning perhiasanna ge ampir satengah kilo nu dirorod na teh, tembah nu hiji deui.
Pasti dipake jajan nu haneut-haneut geura.
Nu haneut-haneut naon, bandrek?”
Ah ilaing mah teu ngarti basa kiasan deuleu.
 
Saenggeus mandi, Dirman ngagedig ka imahna bari ngagigiwing baju kotor nu geus diseseuh. Warga nu geus ngagimbung di hareupuen imahna araneheun ninggali Dirman nu tiis-tiis wae jiga nu euweuh nanaon. Pa RT, hansip, katambah dua urang pulisi anu datang paneuri jeung mandor Kurdi, caruringhak. Pulisi nu saurang lngsung ngajukeun sababaraha pertanyaan ka Dirman. Pulisi saurang deui mariksa sakabeh barang bawaan Dirman ti mimiti seuseuhan nepi ka baju nu di pakena. Gorehel pulisi teh manggihan korek gas jeung roko nu kari saparapat. “Eta roko jeung korek kuring,” celengkeung mandor Kurdi. Ngadenge kitu, Dirman kalah arapap-eureupeup dumeh can sadar ka na eta kajadian. Indungna nu karek beres buburuh bati colohok ninggali anakna nu digiringkeun ka kantor polsek pikeun panalungtikan.
 
Meunang sabulan Dirman ditahan di polsek, terus dipindahkeun ka tahanan pangadilan jang ngalakonan sidang kasus maling anu teu dilakukeunana. Awalana, Dirman kataji pisan kana eta sidang teh sabab miharep bisa bebas tereh-tereh ngarah manehna bisa gancang-gancang balik deui ka lemburna. Dirman melang ka indungna. Dirman ge heran naha sapanjang manehna ditahan indungna teu ngalongok sakali-kali acan. Oge aneh naha indungna teu dipenta katerangan dina sidang jang mere kasaksian nu ngaringankeun. Dirman kataji negetan pengecara na nu masih ngora tapi jembar wawasanna. Meureun mun aing bisa sakola luhur jigana bisa jadi pengecara jiga eta budak ngora, pikir Dirman.
 
Saleuwih na mah eusi sidang teh pikir Dirman mah asa jijieunan, teu asup akal, matak bosen ngabandungan. Dirman teu bisa nengetan naon-naon nu dibahas di sapanjang sidang. Dirman teu ngarti nu dituduhkeun jaksa penuntut umum, lieur ngabandungan pengecara na anu ngotot nyalahkeun jaksa, aneh ninggali hakim anu ngan saukur diuk nundutan di tengah cekcok jaksa jeung pengecara.
 
Salila sidang Dirman ngarasa jiga jelema kurang sare, lalanjung jeung tunduh. Sabab teu aya deui pasualan nu disinghareupan salain ti soal hukum nu jadi bahan cekcok jaksa jeung pengecarana. Dirman kadang teu sadar yen maranehna teh cekcok kusabab kasus Dirman. Sadar-sadar teh dina bubuka jeung panutup sidang, dina pas hakim nakolkeun palu kana meja. Sesana mah, Dirman loba nundutan jeung ngalamun mikiran nasib dirina, nu jadi indung, jeung tanah astana.
 
Kitu jeung kitu nu dirasakeun Dirman salila ngiluan sidang salila dua bulan teh. Ahirna sidang nepi ka kaputusan hakim. Didieu Dirman rada curinghak bari tungtungna mah kuciwa sabab kabebasan nu dipiharep teh teu jadi. Hakim mere vonis genep bulan penjara dipotong waktu tahanan di pengadilan dua bulan jeung di tahanan polsek sabulan. Sesa tilu bulan deui kudu dilakonan Dirman di rumah tahanan. Naha mutuskeun genep bulan wae ge make kudu sidang salila dua bulan?
 
Di jero rutan, Dirman teu loba tingkah. Malahan leuwih loba sare daripada ngiluan kagiatan nu dijieun rutan jang pangeusi rutan. Memang aya kagiatan wajib nu kudu dilakukeun ku pangeusi rutan, daek teu daek Dirman maksakeun ngilu. Misalna apel pagi, olah raga, kerja bakti. Di luar eta, Dirman lolobana sare jeung sare ngarah bisa ngaliwatan waktu sapopoe di panjara. Kucarana kitu, teu karasa, najan asa lila pisan, waktu dua bulan di sel geus ampir beak.
 
Dina poean bebas, Dirman kadatangan tamu, nyaeta pengecara anu bebeakan ngabela Dirman di persidangan tea. Si pengecara anu umurna ampir sarua jeung Dirman ngaku sanajan geus euweuh urusan deui jeung Dirman ti saprak beres sidang, dirina ngarasa masih boga beban moral jeung tanggung jawab sabab dina kasus eta manehna yakin Dirman teu salah.
 
Si pengecaara oge mawa kabar alus jeung kabar goreng jang Dirman. Kabar gorengna, tanah astana geus dikuasai pabrik, malah geus diwangun komplek padumukan direksi pabrik. Sedengkeun indungna duka cicing di mana, sabab ti saprak tanah astana diwangun, si pengecara teu manggih laratanana. Si pengecara ngan nyaho soal indungna anu kungsi didobokong pikeun mere cap jempol dina surat jual beuli tanah astana ku pihak pabrik jeung mandor Kurdi.  
 
Kabar alusna? Tanya Dirman. “Maneh bisa nuntut balik, Man. Urang buktikeun yen maneh jeung indung maneh teh salila ieu ngan jadi korban fitnah. Tugas urang ayeuna kudu neangan indung maneh jang saksi.” Ngadenge kitu, Dirman bati ngarahuh. Cikeneh manehna bebas, ayeuna kudu nyinghareupan deui masalah nu leuwih ruwet. Tapi Dirman ninggali hareupan oge di panon seukeut si pengecara.
 
Pernah terbit  di Mingguan Galura 1 Oktober 2011

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...